verlies – Sara Lindenhols

Rouw, om het verlies van een dierbaar iemand, om iets belangrijk wat je bent verloren, om het verlies van een gelukkige jeugd, omdat je zo gekwetst bent dat je vreest nooit weer jezelf te kunnen zijn… Echt rouwen. Wie doet het nog? Een potje janken doet iedereen wel eens, meestal gevolgd door snel opstaan en weer doorgaan. Maar jezelf wentelen in je verdriet, toegeven aan je emoties, de tijd de tijd gunnen om alles een plekje te geven, kennen we dat nog? Wanneer leren we bewust hoe we iets moeten doorstaan?

Ruim een derde van alle psalmen bezingt verlies, verdriet, angst en teleurstelling. Prediker proclameert dat er overal een tijd voor is, voor zowel vreugde als voor verdriet. Klaagliederen; één en al uiting van verdriet en rouw. … Wanneer er in de bijbel zoveel ruimte is voor rouw, voor het toestaan van verdriet, voor omgaan met depressie, angst en teleurstelling, waarom mis ik het dan in de zondagse diensten? Ok, een enkele keer wordt er wel wat aangestipt. Maar wanneer krijgt eea de volle onverdeelde aandacht – ook (juist) in samenzang?

Wat zou er gebeuren wanneer we tijdens het zingen net zoveel ruimte geven aan het uiten van verdriet, twijfel, verlies en zelfs haat als dat de Schrift dat doet? Hoe zou het zijn om met vergelijkbare regelmaat vanaf het podium te horen hoe Elia, Jesaja, Jeremia of talloze anderen aan rouwverwerking deden, hoe ze hun depressie en angstaanvallen overwonnen, hoe ze – zonder zichzelf uit het oog te verliezen- mensen weer leerden vertrouwen nadat ze op schandalige en bijzonder kwetsende wijze bedrogen werden? Hoe gingen zij om met geweld?

FEIT

40% van de vrouwen is ooit slachtoffer geweest van seksueel geweld. Van alle meiden onder de 16 ruim 20%. In 2013 zijn er bij Steunpunt huiselijk geweld 1703 meldingen gedaan over mishandeling van ouderen. Niemand wil het steeds stijgende percentage weten van kinderen die het slachtoffer zijn van fysieke of psychische mishandeling. Wanneer geweld zó vaak voorkomt … waarom wordt er dan zo zelden over gepreekt: over hoe je jezelf kan beschermen en wat de bijbel je heel praktisch leert in hoe je zou kunnen handelen? Wanneer wordt er (preventief) bijbelonderwijs gegeven hoe je nare ervaringen kan verwerken, of hoe je anderen daarbij kan helpen?

Als het koning David is toegestaan zelfs zijn haat te uiten – waarom wij dan niet? Waarom zingen we alleen maar ‘opwekking’? Waarom geen treurzangen, klaagzangen, of uitingen van twijfel of verwijt?

Waarom is het ‘hip’ om maar alles onder de zogenaamde mantel der liefde te bedekken? Waarom ontkennen we tot in de kerk de ernst en omvang van deze emoties? Wanneer zingen we moderne psalmen als deze:

Het was volgens mij in de vampierenfilm Dark Shadows dat ik het woord voor t eerst tegenkwam. Endure. Helemaal aan het einde van de film, wanneer de familie Collins voor de zoveelste keer alles verliest vraagt een zoon aan zijn moeder “Wat doen we nu?” – “What we always do, we endure.”

Qua films ben ik een grote liefhebber van fantasy en adventure. Vampieren, Goblins, schaduwjagers of whatever – die fantasiewereld en spanning vind ik heerlijk. Met dubbele verhaallijnen, verborgen boodschappen, mystieke sferen … niet iedereen zal het even gristelijk vinden maar ik hou er gewoon van. Ik vind ze de realiteit meer recht doen dan ‘standaard’ films. In deze film worstelen de Collins met het leven van elke dag. Er zijn absoluut mooie dingen die ze ervaren en ook de dagelijkse beslommeringen ontgaat ze niet. Maar onder de oppervlakte is er een leven vol worsteling, afwijzing, boosheid en verdriet. En wanneer ze – voor de zoveelste keer- alles afgepakt zien worden, ze weer als uitschot behandeld worden, is er dit fragment met Michelle Pfeiffer “Zoals altijd, doorstaan we ook dit weer.” Endure.

Het raakte me zo – dat ene woordje. Het zegt meer dan de woorden volhouden of doorzetten waarbij de actie bijna vanuit een heldhaftig activisme geboren wordt. Volhouden of doorzetten is iets waar je voor kiest; een actieve houding die je jezelf aanmeet. Doorstaan doe je omdat er niets anders overblijft om te doen. Doorstaan onderga je. Het is een soort van tolereren, ongewild lijdzaam verdragen.

De diepgang van dit ene woordje gekoppeld aan de situatie van verlies en afwijzing raakte me intens. Op dat moment wist ik dat ik het zou schilderen. Niet het filmfragment. Nee, ik bedoel wat dit ene woord met me deed. Het heeft me heel wat maanden gekost voor ik me ertoe kon zetten. Dan begon ik er weer aan en binnen een paar minuten hield ik het weer voor bekeken. Schilderen is voor mij een emotionele uiting. Sommige emoties stop je liever weg. Uiteindelijk heb ik dit weekend het schilderij afgemaakt. Endure. Daaraan gekoppeld ‘Always remember Whose you are’. Omdat bij Wie ik hoor me eea helpt doorstaan. Omdat de grote Wie maakt dat ik dingen tolereer, ongewild lijdzaam verdraag.

Tag: verlies

Krijgt rouw een plekje in de kerk?

Endure & Always remember Whose you are